W wywiadach dla radia RMF oraz TVP2 prof. Marcin Majka z Katedry Immunologii Klinicznej i Transplantologii Wydziału Lekarskiego UJ wypowiedział się niedawno na temat możliwości praktycznego wykorzystania zjawisk opisanych w artykule, którego współautorami są naukowcy z Zakładów Biofizyki oraz Biofizyki i Biologii Nowotworów.

Rozmowy z prof. Majką można wysłuchać na stronie radia oraz programu Pytanie na śniadanie TVP. 

Wspomniana praca nosi tytuł Highly effective protocol for differentiation of induced Pluripotent stem sells (iPS) into melanin-producing cells i ukazała się w czasopiśmie „International Journal of Molecular Sciences”. Opisany w niej został prosty sposób wywołania pigmentacji w hodowlach indukowanych prekursorach neuronów, przy czym dowiedziono, że otrzymanym pigmentem jest eumelanina, a nie, jakby się pozornie można było spodziewać, neuromelanina.  

Współautorami artykułu ze strony WBBiB są: dr Michał Sarna (który przeprowadził i zinterpretował pomiary komórek z wykorzystaniem mikroskopii sił atomowych (AFM) oraz mikroskopii konfokalnej) oraz dr hab. Przemysław M. Płonka i mgr Dominika Michalczyk-Wetula, którzy przeprowadzili i zinterpretowali pomiary ERP komórek. Dodatkowo, mgr Michalczyk-Wetula dokonała barwienia komórek zmodyfikowaną przez siebie metodą Fontany i Massona w całych hodowlach komórkowych.  

Zdolność do produkcji melaniny wydaje do pewnego stopnia uniwersalna, a specjalizacją jest raczej hamowanie tego procesu w większości typów komórek zwierzęcych i ludzkich. Trzeba pamiętać, że melanina posiada cechy ambiwalentne, oprócz ochrony przed ultrafioletem może sama być toksyczna i wywoływać w pewnych warunkach nowotwory nawet pod nieobecność światła. 

Melanina produkowana metodami biotechnologicznymi na dużą skalę może mieć zastosowania nie tylko w przemyśle kosmetycznym, lecz np. do produkcji substancji stosowanych w ogniwach fotowoltaicznych, a nawet w astrobiologii i w branży kosmicznej. 

Ostatnio pojawiły się doniesienia o możliwości uzyskania przeciwciał przeciw melaninie, które mogą być wykorzystane do wykrywania i leczenia chorób skóry, w tym czerniaka złośliwego. 

O różnych aspektach działania i różnych sposobach wykorzystania melanin mowa jest także w innej pracy powstałej z udziałem naukowców z WBBiB pod zwierzchnictwem prof. Andrzeja Slominskiego (od lat współpracującego z naszym Wydziałem): Melanoma, melanin, and melanogenesis: The yin and yang relationship.

Warto dodać, że praca ta jest wynikiem działalności naukowej śp. prof. dr hab. Krystyny Urbańskiej, która patronowała współpracy z prof. Słomińskim.