Jedyne w Polsce studia na kierunku biochemia prowadzone są na Wydziale Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego od roku akademickiego 2010/2011, na mocy uprawnienia, nadanego temu Wydziałowi przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w dniu 9 stycznia 2009 r.
Kierunek studiów biochemia jest unikatowy, zarówno pod względem zakresu nauczania jak i założeń programowych. Koncepcja kształcenia uwypukla centralną rolę biochemii jako dyscypliny naukowej wśród nauk biologicznych. Zajmując się badaniami molekularnych mechanizmów życia, biochemia jest nauką o charakterze interdyscyplinarnym, czerpiącą a zarazem przenikającą wiele innych dyscyplin naukowych takich jak chemia, biologia komórki, mikrobiologia czy genetyka oraz korzystającą z teorii i metod fizyki, umożliwiających badanie skomplikowanych układów biologicznych i ich funkcji.
Oprócz czysto poznawczych aspektów badań biochemicznych, ich wyniki prowadzą do opracowania nowych metod biochemicznych, rzutujących między innymi na rozwój diagnostyki medycznej oraz wpływają na dynamiczny rozwój nowoczesnej farmakologii. Zrozumienie biochemicznych mechanizmów metabolizmu komórkowego umożliwia otrzymywanie nowych skuteczniejszych leków a w rolnictwie nowych środków ochrony roślin. Dzięki poznaniu mechanizmów przekazywania informacji genetycznej i technikom inżynierii genetycznej, biochemia warunkuje ogromny postęp w naukach stosowanych takich jak rolnictwo, medycyna czy biotechnologia.
Pełna dokumentacja studiów na kierunku biochemia II stopnia, której stan aktualny określa Uchwała Rady Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ z dnia 19 czerwca 2018 r., obejmuje:
oraz sylabusy zajęć, zamieszczone w systemie USOSweb UJ.
*Plan studiów przedstawiony w postaci tabel zawiera: wykaz przedmiotów obowiązkowych dla każdego z 4 semestrów, numery poszczególnych kursów w systemie USOSweb oraz informacje o rodzaju zajęć (wykład, ćwiczenia, seminarium, konwersatorium), liczbie godzin i punktów ECTS.
Studia trwają 2 lata (4 semestry) i obejmują zajęcia w łącznym wymiarze 1521 godzin. W tym czasie, student jest zobowiązany uzyskać 120 punktów ECTS (European Credit Transfer System). Studia kończą się uzyskaniem przez absolwenta tytułu zawodowego magistra. Warunkiem otrzymania tego tytułu jest:
- zaliczenie modułów kształcenia określonych w programie studiów, w tym:
- (A) modułów kształcenia ogólnego (10 punktów ECTS),
- (B) modułów kształcenia kierunkowego (105 punktów ECTS), - przedstawienie pozytywnie ocenionej pracy magisterskiej (5 punktów ECTS),
- zdanie z wynikiem pozytywnym egzaminu magisterskiego.
- grupę (B1) kursów specjalistycznych, pozwalających studentom uzyskać zaawansowaną wiedzę i umiejętności w zakresie głównych działów współczesnej biochemii na poziomie rozszerzonym w stosunku do studiów I stopnia, w tym:
- osiem przedmiotów obowiązkowych (łącznie 251 godz., 26 punktów ECTS): biochemia fizyczna – kurs zaawansowany, białka immobilizowane – praktikum, biochemia stresu oksydacyjnego, mechanizmy regulacji ekspresji genów, molekularne mechanizmy oddziaływania patogen-gospodarz, współczesne metody mikroskopowe w badaniach komórkowych, stabilność strukturalna i fałdowanie białek oraz biochemiczne mechanizmy regulacji procesów rozwojowych roślin,
- moduły fakultatywne (łącznie minimum 220 godz., 24 punkty ECTS), które student dobiera w porozumieniu z opiekunem naukowym (promotorem) stosownie do swoich zainteresowań a także tematyki pracy magisterskiej (UWAGA! W ramach limitu punktowego przynajmniej jeden kurs musi zostać zrealizowany w języku angielskim!);
- pracownię specjalistyczną (B2) (480 godz., 25 punktów ECTS), umożliwiającą studentom trening w technikach biochemicznych, których opanowanie będzie niezbędne przy wykonywaniu badań na potrzeby pracy magisterskiej; jest ona obowiązkowa w tym sensie, że student musi wypracować określoną sumaryczną liczbę godzin tych zajęć laboratoryjnych w wymiarze określonym w programie studiów, ale zajęcia odbywają się w wybranym przez studenta Zakładzie; ze względu na wielką rozpiętość tematyki badawczej w Zakładach WBBiB, pracownie te formalnie podzielono na dwie „ścieżki” metodyczne – jedna obejmuje biochemię fizyczną, strukturalną i analityczną, druga – biologię molekularną, biochemię komórki i biochemię organizmów;
- seminarium specjalistyczne (B3) (60 godz., 6 punktów ECTS), poświęcone szerokiemu spektrum problemów współczesnej biochemii – złożone z cotygodniowych pojedynczych spotkań, z których każde poświęcone jest odrębnemu zaawansowanemu zagadnieniu i prowadzone jest przez najlepszych specjalistów WBBiB zajmujących się badaniami naukowymi w tym konkretnym zakresie; w miarę możliwości seminarium to prowadzone jest w dwóch blokach programowych (dwóch grupach seminaryjnych), w obrębie których tematyka obejmuje albo „bardziej bologiczne” albo „bardziej chemiczne” działy biochemii,
- seminarium magisterskie (B3') – (60 godz., 4 punkty ECTS), poświęcone tym działom biochemii, w których mieszczą się badania wykonywane przez studenta na potrzeby pracy magisterskiej; seminarium to nie jest prowadzone w wersjach alternatywnych,
- pracownię magisterską (B4) (300 godz., 20 punktów ECTS), polegającą na indywidualnej pracy magistranta w laboratorium badawczym jego promotora i pod jego ścisłym nadzorem, umożliwiającą wykonanie doświadczeń, których wyniki włączone zostaną do pracy magisterskiej (B4).
Najpóźniej do końca pierwszego semestru student zobowiązany jest wybrać temat i promotora pracy magisterskiej (wybór tematu pracy i promotora należy zgłosić w Sekretariacie ds. studenckich składając odpowiedni formularz).
Promotorem magistranta może być pracownik naukowo-dydaktyczny lub naukowy Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii lub Wydziału Chemii UJ z tytułem profesora, stopniem doktora habilitowanego lub, za zgodą Rady Wydziału, stopniem doktora (adiunkt), prowadzący badania naukowe z zakresu biochemii. Lista potencjalnych promotorów znajduje się w sekretariacie.
Student uzgadnia z promotorem wybór dodatkowych przedmiotów (wybór kursów należy zgłosić w Sekretariacie ds. studenckich składając odpowiedni formularz).
Promotor organizuje i nadzoruje prowadzone przez studenta doświadczenia laboratoryjne oraz nadzoruje przygotowywanie pracy magisterskiej.
Praca magisterska ma być rozwiązaniem określonego problemu naukowego z zakresu biochemii, opracowanym w formie pisemnej zgodnie z regułami stosowanymi dla oryginalnych artykułów naukowych w dyscyplinie biochemii.
Praca musi zawierać wyniki oryginalnych badań naukwych o charakterze biochemicznym przeprowadzonych przez studenta w ramach pracowni magisterskiej pod nadzorem promotora. Typowy układ pracy obejmuje rozdziały: wstęp teoretyczny, materiały i metody, wyniki, dyskusja. Warunkami zaliczenia pracy magisterskiej są pozytywne oceny promotora oraz jednego niezależnego recenzenta. Wybór recenzenta (pracującego w innym niż promotor Zakładzie) podyktowany jest jego specjalizacją i znajomością tematyki pracy.
Praca magisterska jest kulminacją podstawowej zasady obowiązującej w procesie dydaktycznym prowadzonym na Wydziale Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii – ścisłego powiązania kształcenia studentów z ich angażowaniem w rzeczywistą pracę naukową. Wdrażanie studentów do samodzielnej pracy naukowej jest trójetapowym procesem, obejmującym szkolenie wstępne w trakcie pracowni specjalistycznej I w drugim semestrze, opanowanie zaawansowanych umiejętności metodycznych w trakcie pracowni specjalistycznej II w trzecim semestrze oraz własnych, samodzielnych eksperymentów, wykonywanych w trakcie pracowni magisterskiej w czwartym semestrze. Najpóźniej w tej ostatniej fazie, student wciągany jest we współpracę z wykonawcami projektów badawczych prowadzonych przez określony zespół naukowy – zapewnia to wysoki poziom merytoryczny i nowatorstwo pracy magisterskiej. W szeregu przypadkach owocuje to uzyskaniem przez magistranta wyników, które mogą by włączone do publikacji naukowej – często wyniki te stanowią istotną część pełnego artykułu oryginalnego.
Plan studiów w układzie tabelarycznym, z podziałem na 4 semestry, zawierający informacje o numerze kursu w systemie USOSweb, rodzaju zajęć (wykład, ćwiczenia, seminarium, konwersatorium) oraz liczbie godzin i punktów ECTS jest dostępny w części pt. Podstawy formalne i pełna, aktualna dokumentacja studiów.
Pierwszy rok studiów
Celem kształcenia w tym roku jest nabycie wiedzy specjalistycznej, niezbędnej dla wykonywania zawodu biochemika oraz dla kontynuowania kształcenia na poziomie studiów III stopnia (doktranckich) w dziedzinie biochemii niezależnie od wybieranego wariantu.
Plan studiów obejmuje wszystkie moduły kształcenia ogólnego (A), przedmioty kierunkowe (B1) – wszystkie przedmioty obowiązkowe oraz większość przedmiotów fakultatywnych, pierwszą część pracowni specjalistycznej (B2) oraz seminarium specjalistyczne (B3).
Drugi rok studiów
Celem kształcenia w tym roku jest opanowanie specjalistycznej wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych z działów biochemii, niezbędnych do przygotowania i obrony pracy magisterskiej.
Plan studiów obejmuje pozostałą część fakultatywnych przedmiotów kierunkowych (B1), główną część pracowni specjalistycznej (B2), seminarium magisterskie (B3'), pracownię magisterską (B4) oraz przygotowanie pracy magisterskiej.